Epistemología eta kultura zientifikoa_8. jarduera.- Azalpena eta iruzkina

Ariketa honetarako aukeratutako artikulua UCS-i (United Concerned Scientist) dagokio eta bere blogean publikatu zen irailaren 11an. Egilea Estatu Batuetako Maine eskualdean, arrantzale sektoreko enpresa baten jabe da eta testuan zehar pandemi garaietan sektorean izandako arazoez mintzatzen da. Konkretuki, arraina prozesatzen duten langileen problematikan.

Oinarrizko zerbitzutzat sailkatu da sektorea pandemian eta Estatu Batuetako kostaldeko herrien arima izan da urte luzez. Arrantzale rola oso maskulinizatua badago ere, behin jasotako arraina prozesatuko duten langileen %80-90 emakumezkoa dela adierazten du artikuluak. Hauetatik portzentai handi bat etorkinak izanik.

Artikuluaren egilea bere posizio pribilegiatuz mintzatzen da, berak aseta dituen oinarrizko eskubideak (ura, janaria, osasun zerbitzuak edo etxebizitza) langile hauentzat ez dira hain eskuragarriak. Lanaldi luzeak, lan-indarra edo karga handiak, etxebizitza elkarbanatuak... Koronabirusaz kutsatzeko aukerak hareagotzen dituzten faktoreak dira hauek.

Amaitzeko, produktu lokalak eta komertzio txikiak bultzatzea garrantzitsua dela azpimarratzen du, baita ordea bertako langileen lan-baldintzengatik borrokan ari diren antolakundeei ere. 

Interesgarria iruditu zait artikuluaren gai nagusia eta bereziki egilearen ikuspuntua. Dagoeneko baldintza eskasetan lanean jardun ohi dutenen egoera, oraindik eta ezegonkorragoa bihurtu da pandemian. Koronabirusak latz jo ditu baztar hauek eta honen arrazoien bila hasteko, problematikaren erroraino joan behar gara. Aurretik aipatutako oinarrizko eskubideen artean enplegua ere sartzen den momentuan, enplegu honen baldintzak ere sartzen dira. Lanaldiak, soldatak, seguruak eta segurtasun neurriak. Bai koronabirusaren aurrean, bai edozein motatako arrisku edo istripuren aurrean. Artikulu honetan arazo sozialetaz mintzatzen da, gizartea eta zientzia eskutik eramanez horrela.

Epistemologia eta kultura zientifikoa_7. jarduera.- Konparaziozko testua

Snow-ren Bi Kulturak lanean, banaketa bat planteatzen da zientzia eta hizkien munduen artean. Bakoitzak bere arloa du, bere ezagutzak eta bere mugak, eta batez ere, ez da beste munduarekin eskuhartzerik ematen. Bi kultura hauen arteko komunikazio eza aipatzen digu testuan maiz, arazoaren gako moduan. Komunikazio falta hau arriskutsua dela ere seinalatzen du eta gainditzeko hirugarren kultura bat izendatzen du.

Planteatzen den hirugarren kulturaren helburua, bere hizkuntza propioa erabiliz kultura zientifikoa ulertzea eta ondoren jakintza hau ikuspegi egokiarerekin garraiatzea da publiko orokorrera. Horretarako, hirugarren kultura osatzen duen familiak heterogeneoa badirudi ere hasiera batean, (soziologo, demografo, mediku...) guztien erroa berbera da: gizakia nola bizi den edo zein den da euren interes nagusia.

Brockman-en testuan hirugarren kultura, zientzialari eta pentsatzaile enpirikoek osatzen dutela dio. Hauek, beraien lanen bidez nor edo zer garen mahaigaineratzen dute. Hirugarren kulturaren beharrak filosofia berri bat eraiki duela ere gehitzen du, konplexutasunaren ulerkuntzan oinarrituta.

Snow-ren lanari erreferentzia ugari egiten dizkio eta berak hirugarren kulturarentzat eman zuen definizioa partekatzen badu ere, urteen poderioz eman dena aurreikusi zena ez dela dio. Brockman-en hitzetan, euren buruari "intelektual" adjetiboa atxitu dioten literarioek ,zientzialariekin komunikatu gabe jarraitzen dute. Eta azken hauek dira hirugarren kulturaren lana burutzen dutenak, publiko zabalarekin komunikatuz. Jakintza zientifikoa zerbait unibertsala eta publikoa bilakatuz.

Honekin batera, Snow-k lehendik aipatutako intelektual hitzari ematen dio bere tartea. Literarioek bere buruari adierazteko erabili izan badute ere, intelektualaren zereginetan dator komunikazioa. Pertsona intelektuala ez da soilik asko dakiena, baizik eta baita ere belaunaldi baten pentsakera modela dezakeena. "Hirugarren kulturako pentsalariak dira intelektual publiko berriak" dio Brockman-ek.

Azkenik, komunitate zientifikoaren harrokeriari egiten dio aipua. Badelako zientzialari ez denari mespretxuz begiratzeko korronte bat, non arrotz ikusten den dibulgatzailearen irudia. Azken hauen lana edonork ulertuko dituen terminoen erabileraz zientziaren trapu zaharrak kaleratzea dela baitiote.

Laburbiltzeko, Brockman Snow-k finkatutako kontzeptu ezberdinetan mugitzen da urte batzuk pasa ondoren. Bigarren lan hau idatzi zenerako, zientzia, zientzialarien eskuetara soilik mugatzen den arloa denaren pentsaera aldatuz doa eta gerturatze bat jaso dela komunitate zientifikoaren aldetik kultura literariora, hirugarren kulturaren lehen pausuak emanez.

Sare sozialak_Tarea 5.1.- Berriak aztertzen, datuak biltzen eta artikuluak idazten

Aukeratutako egunkaria El Diario Vasco-ren abenduak 18ko alea izan da. Bai idatzizko edizioan, bai digitalean, berrien portzentai handiena koronabirusa den ardatzaren inguruan dabiltza biraka. Batzuetan hezkuntza aldetik (Fin a un año escolar lleno de lecciones), jada bertan ditugun Gabonengatik ("solo los de casa en Navidad") edo txertoaren gaiean (Euskadi comienza la formación de las enfermeras al adelantarse la vacuna), azal guztien protagonista dugu.

Azaleko berri printzipalena, erizainen formazioaren azkartzearena, bertsio digitalean copypaste moduan aurki dezakegu. Egunkariaren egileek eguneko berri garrantzitsuena dela deriotzote, eta publiko digitalak aldiz 7. postuan kokatzen du.

Aztertutako sare soziala Twitter izan da. Bertan egunkariak azal fisikoaren irudia partekatu du goizean goiz. Eta oraindik eta goizago, 7ak jo gabe zaudenik oraindik, publikatu du azaleko berri garrantzitsuena. Berriro ere copypaste teknikari eutsita ez soilik, gainera modu nahiko sinple eta ez oso deigarrian partekatu da. Adibidez, ez dago traolarik (mugikorretik begiratuta argazki bat ageri zait, ordenagailutik ez, konexioaren gauzak agian). Berria ez da berriro elkarbanatu sare sozial honetan egun osoan zehar.

Egunkari digitalean berriz lehen planoan aurkitu daitekeen berria eta gainera, irakurleek gehien irakurri dutena honakoa da.

 

Berri hau, arratsaldean publikatu da, paperezko alea atera eta ordu askotara. Aro digitalak ekarri digun bat-bateko informazioa da honakoa. Goizean, paperean, ez zen erabaki garbirik oraindik, arratsaldeko 4etan bai ordea.

Martxoan mundua geldiarazi zuen birusak monopolizatu du gure bizitza 2020 honetan eta noski, honekin batera, egunkari ezberdinen azal eta barrenak. Beste urte edo garaiekin alderatuz, inoiz baino biziagoa dagoela esan dezakegu komunikazio zientifikoa, informazio bolumenari eman zaion garrantziari erreparatuko bagenio soilik. Ez dakit ordea baieztapen hau guztiz egiazkoa ote den, zientziaz hitzegiten da? Bai. Zientziaz egoki hitzegiten da? Hor dago koxka.

Zientziaz jarduten duen berri baten bila gabiltza, seguruaski aktualitatearen atalean aurkituko dugu gaur egun, baita webguneko irakurrienen artean, koronabirusaren eskutik badoa.

 

Kostata baina aurkitu dut eduki zientifikoko berri bat edizio digitalean eta dagokion txioa Twitterren. Berria Diario Vasco-ren Teknologia (Innova +) atalean kokatzen da. Bertara iristea ez da lan erraza. Nire kasuan, Twitterreko kontua kuxkuxeatzen nabilela aurkitu izan ahal dut atal hau. Webguneko menuan ez da agertzen.

  

Txioa berriro ere artikuluaren errepikapena da, inongo traolaren erabilerarik gabe eta behin bakarrik bidalia. 

Hausnarketa moduan, eta egun honen inguruan egindako azterketara mugatuta, egunkari honen gestio digitala (eta sare sozialena bereziki) guztiz automata, planoa eta landu gabekoa dela esango nuke. Ez dira aztertu publikoa, plataformek eskatzen dituzten enfoke desberdinak edo irakurle gehiagotara iristeko baliabideak. Hutsune hauek txioen engagment-ean ikus daitezke, batik bat. Irakurleari ez zaio txio hauek partekartzeko edo iruzkintzeko nahia sortzen.

Beste alde batteik, berri zientifikoen gaia dugu. Eskasak dira bolumenean koronabirusaren gaitik at eta gainera ezkutatuta aurkitzen dira sarean zehar, irakurleetatik ihes.